Poland

Zbliża się szósta edycja międzynarodowej akcji ‘Fascynujący Dzień Roślin’ 2024 (FoPD 2024), która będzie odbywać się na całym świecie pod auspicjami Europejskiej Organizacji Nauk o Roślinach (European Plant Science Organisation – EPSO).
Celem tej akcji jest zaprezentowanie pracy osób zafascynowanych światem roślin, a także przekazanie przesłania, że wiedza o roślinach jest niezmiernie ważna dla rozwoju rolnictwa, ogrodnictwa i leśnictwa oraz zrównoważonego wytwarzania żywności. Znajomość świata roślin ma równie ważne znaczenie w produkcji wszelkich produktów pochodzenia roślinnego, takich jak papier, drewno, odczynniki chemiczne, energia, czy farmaceutyki. Bardzo ważnym przesłaniem akcji jest również wskazanie znaczenia roślin dla zachowania środowiska. Zapraszamy wszystkich do przyłączenia się do tej inicjatywy!

Poznanie ciekawostek botanicznych Ogrodu – zajęcia z kustoszem Działu Przyrody i Ochrony Środowiska Muzeum im. Ireny i Mieczysława Mazarakich w Chrzanowie

Rysunkowa ornitologia – zajęcia z artystą plastykiem, miłośnikiem ptaków.


Spotkanie z pracownikami Schroniska dla Bezdomnych Zwierząt w Zabrzu.


Spotkanie z pszczelarzem.


Spotkanie z pszczelarzem.

Rysunkowa ornitologia – zajęcia z artystą plastykiem, miłośnikiem ptaków.

Poznanie ciekawostek botanicznych Ogrodu.


Spotkanie z pracownikami Schroniska dla Bezdomnych Zwierząt w Zabrzu.

Nauka samodzielnej obsługi mikroskopu, oglądanie gotowych preparatów roślinnych.


Edukacja pasywna prowadzona na FB Białowieskiego Parku Narodowego od początku kwietnia 2019.
https://www.facebook.com/bialowieskipn

Edukacja pasywna przez dodawanie postów przez nauczyciela biologii na stronie “Przyroda pod lupą” na portalu Facebook, specjalnie utworzonej na potrzeby konkursu interaktywnego.

Konkurs fotograficzny ukazujący walory estetyczne roślin dziko rosnących i ogrodowych.


Interaktywny Quiz w aplikacji Kahoot! polegający na rozpoznaniu gatunków roślin kwitnących wiosną i znajomości dawnego zastosowania roślin pospolicie występujących w okolicach Komańćzy.

Jeżeli zastanawialiście się, skąd pochodzi większość roślin ozdobnych w kwiaciarniach, w jaki sposób, w laboratorium, z jednej rośliny otrzymać wiele identycznych osobników -nasze zajęcia są dla Ciebie. Zapraszamy na warsztaty poświęcone roślinnym kulturom in vitro!

Czy toksyny bakteryjne mogą być użyteczne w ochronie roślin? Tak. Każdy z uczestników warsztatów będzie miał jedyną i niepowtarzalną okazję, aby się o tym przekonać. Dokona obserwacji morfologii kolonii bakterii Bacillus thuringiensis wytwarzającej owadobójcze kryształy białkowe stosowane w ochronie roślin; wybarwi utrwalone preparaty komórek wegetatywnych oraz kryształów białkowych bakterii, a następnie obejrzy je w mikroskopie jasnego pola. Zobaczy także żywe i martwe owady poddane działaniu toksyn B. thuringiensis.

Warsztaty, na których zostanie zaprezentowana różnorodność substancji zapachowych występujących u roślin.

Na tych zajęciach nauczycie się jak pracuje się w laboratorium podczas analizy morfologii kwiatów. W trakcie zajęć wykonacie „sekcję” dwóch kwiatów. Będziecie porównywać ze sobą te rośliny ozdobne pod względem budowy. Zobaczycie również obraz mikroskopowy wyizolowanych elementów roślin.


Zaczęło się od zwykłego promieniowania. Później wystarczyła już tylko probówka z odpowiednim płynem… i tak światu ukazało się GMO. Dzisiaj, owiane tajemnicą i teoriami spiskowymi, wzbudza skrajne emocje. Bać się, czy nie bać? Oto jest pytanie. Z pewnością znajdziemy na nie odpowiedź!

Jeżeli zastanawialiście się, skąd pochodzi większość roślin ozdobnych w kwiaciarniach, w jaki sposób, w laboratorium, z jednej rośliny otrzymać wiele identycznych osobników -nasze zajęcia są dla Ciebie. Zapraszamy na warsztaty poświęcone roślinnym kulturom in vitro!

Na tych zajęciach nauczycie się jak pracuje się w laboratorium podczas analizy morfologii kwiatów. W trakcie zajęć wykonacie „sekcję” dwóch kwiatów. Będziecie porównywać ze sobą te rośliny ozdobne pod względem budowy. Zobaczycie również obraz mikroskopowy wyizolowanych elementów roślin.

Zajęcia dotyczące ziół najczęściej używanych zarówno w średniowieczu, jak i czasach współczesnych. Uczestniczy będą mieć możliwość posłuchania o legendach, ciekawostkach, cechach charakterystycznych i działaniu poszczególnych roślin. Nie zabraknie również możliwości empirycznego zapoznania się z omawianymi roślinami.


Człowiek konstruując narzędzia zawsze starał się kopiować samego siebie – lub przynajmniej swoją zwierzęcą budowę ciała. Humanoidalny robot, wydaję się atrakcyjny przypuszczalnie dlatego, że sugeruje iż dzięki nowym technologiom zdołamy zastąpić, rozszerzyć bądź ulepszyć wykonywane przez człowieka czynności. W ostatnich latach w planowaniu i produkcji nowych materiałów można zaobserwować nowy trend – tzw. bioinspirację. Polega ona na czerpaniu wzorców do rozwiązań technicznych z przyrody. Od kilku lat prowadzone są coraz intensywniejsze eksperymenty ze zwierzętoidami oraz insektoidami obiecujące wydają się roboty imitujące salamandrę, ośmiornicę a nawet osła. Wydaję się jednak, że bioinspiracja ogranicza się jedynie do królestwa zwierząt. A co z roślinami? Czy ktoś wierzy, że mogłyby tu odegrać jakąś istotną rolę? A teraz wyobraź sobie roboty, które będą miały szanse na przetrwanie w nieprzyjaznym środowisku, na przykład tym na Marsie. Ponieważ rośliny par excellence są pionierami, to wzorowane na nich roboty będą mogły się tam rozprzestrzeniać i zapuścić korzenie badając precyzyjnie parametry podłoża przydatne do sporządzenia map Czerwonej Planety. Konstrukcja plantoidów – zainspirowanych roślinami robotów i wykorzystanie ich w misjach kosmicznych stała się inspiracją naukowców. Drodzy Młodzi Odkrywcy chcecie usłyszeć tą historię? Proponuję Wam niezwykła podróż do świata bioinspiracji, robotów i roślin. Przyjdź i daj się zadziwić. ZAPRASZAM!

Warsztaty, na których zostanie zaprezentowana różnorodność substancji zapachowych występujących u roślin.

Rośliny od zawsze zbierane były we wszystkich regionach świata. Powracający z wypraw łowcy roślin składali je w herbariach, tworząc w ten sposób zbiory nazywane dzisiaj także bankami genów. Dzięki nowoczesnym technikom mikroskopowym i metodom biologii molekularnej gromadzone od wieków rośliny nabierają nowego blasku, stanowiąc bezcenne źródło informacji. Rozwój technologii informatycznych umożliwia ich gromadzenie w bazach danych dostępnych dla każdego użytkownika internetu. Uczestnicy wykładu prześledzą drogę roślin zbieranych w różnych regionach świata do internetu. Dowiedzą się o ogólnodostępnej bazie danych, która powstaje w ramach projektu AMU Natural Collections – online – digitalizacja i udostępnianie zasobu danych przyrodniczych Wydziału Biologii UAM w Poznaniu


Zapraszam Was do odbycia niezwykłej podróży do początków życia na Ziemi. Zapoznacie się z aktualnymi poglądami dotyczącymi pochodzenia plastydów i mitochondriów. Które z nich powstały jako pierwsze? Jak organelle te zmieniały się w trakcie ewolucji? W jaki sposób ewoluowały ich genomy i jakie to ma znaczenie dla funkcjonowania organelli roślinnych? Jak można ukraść plastydy nawet dzisiaj? Co to są mitosomy, hydrogenosomy, nukleomorf i w jaki sposób niezwykłe genomy organellowe pewnej półpasożytniczej rośliny i pospolitego chwastu zrewolucjonizowały biologię?

Jesteś ciekawy smaku tropików? Widujesz czasami niezwykłe owoce na sklepowych półkach, ale boisz się ich spróbować? Na tych zajęciach będziesz mógł obejrzeć, spróbować oraz poznać budowę i pochodzenie tropikalnych smakołyków!

Zajęcia dotyczące ziół najczęściej używanych zarówno w średniowieczu, jak i czasach współczesnych. Uczestniczy będą mieć możliwość posłuchania o legendach, ciekawostkach, cechach charakterystycznych i działaniu poszczególnych roślin. Nie zabraknie również możliwości empirycznego zapoznania się z omawianymi roślinami



Rośliny od zawsze zbierane były we wszystkich regionach świata. Powracający z wypraw łowcy roślin składali je w herbariach, tworząc w ten sposób zbiory nazywane dzisiaj także bankami genów. Dzięki nowoczesnym technikom mikroskopowym i metodom biologii molekularnej gromadzone od wieków rośliny nabierają nowego blasku, stanowiąc bezcenne źródło informacji. Rozwój technologii informatycznych umożliwia ich gromadzenie w bazach danych dostępnych dla każdego użytkownika internetu. Uczestnicy wykładu prześledzą drogę roślin zbieranych w różnych regionach świata do internetu. Dowiedzą się o ogólnodostępnej bazie danych, która powstaje w ramach projektu AMU Natural Collections – online – digitalizacja i udostępnianie zasobu danych przyrodniczych Wydziału Biologii UAM w Poznaniu.

Jesteś ciekawy smaku tropików? Widujesz czasami niezwykłe owoce na sklepowych półkach, ale boisz się ich spróbować? Na tych zajęciach będziesz mógł obejrzeć, spróbować oraz poznać budowę i pochodzenie tropikalnych smakołyków!

Spacer rozpocznie się pod Domem Ludowym w Olchowcu. Spacer poprowadzi dr Agata Štadnicka-Futoma


Drzewa znalazły również swoje odzwierciedlenie w symbolice astralnej, istnieje mi.in. horoskop drzewny – celtycki (zgodnie z datą urodzenia) czy horoskop owocowy – rzymski (zgodnie z dniem urodzenia).


W postaci kilku posterów – krótkich informacji zostaną przedstawione zbawienne cechy drzew służące człowiekowi i pozostałej przyrodzie, np. ile tlenu produkują drzewa, ile pochłaniają CO2, co mają wspólnego z powodziami, klimatem, jakością dróg oraz ile oszczędzamy pieniędzy o ile nas otaczają.


Drzew mogą nas ubierać, ponieważ współczesny człowiek do produkcji tkanin używa nie tylko rośliny wykorzystywane do tego celu przez tysiąclecia, takie jak: len, konopie, bawełnę i inne.
Nowoczesne tkaniny typu: modal, lyocell czy cupro, oparte na nowych technologiach, nadające odzieży szczególnych własności np. odporności w warunkach ekstremalnych – produkowane są z drewna.

Od wieków drzewa stanowiły cenne naturalne źródło leków, np. takie dzikie gatunki jak: wierzba (kwas salicylowy działa jak aspiryna), lipa, kruszyna, dąb czy sosna oraz wiele drzew owocowych: orzech, morwa, wiśnia, morela i inne.


Prezentacja różnych typów owoców i szyszek roślin drzewiastych, która pomoże znaleźć odpowiedzi między innymi na następujące pytania: Dlaczego tak trudno znaleźć szyszkę na jodle? Jak rozsiewa się jemioła? Co to są szyszkojagody? Dlaczego kwiczoły zjadają trujące nasiona cisu? Czy olsza ma szyszki?


Drzewa gromadzą również w nasionach i owocach tłuszcze jako materiał zapasowy, który człowiek wykorzystuje w różnych celach. Nienasycone kwasy tłuszczowe w nich zawarte korzystnie wpływające na nasze zdrowie, nie tylko ze względu na wysoką wartość odżywczą np. obniżają poziom cholesterolu, zapobiegają procesom starzenia, mają własności przeciwnowotworowe. Większość z nich jest cenna dla człowieka, ale są również takie których powinien się wystrzegać np. oleju kokosowego i palmowego.


Drzewa w stanie świeżym, wysuszonym lub po obróbce mechanicznej od tysiącleci stosowane są również jako przyprawy, ponieważ poprawiają smaku potraw, a często również mają działanie lecznicze. Takie surowce jak: liście (rozmarynu, wawrzynu – liście laurowe), kora (cynamonowca), kwiaty (goździkowiec), owoce (korzennik, anyż gwiazdkowy, pieprz, winorośl – rodzynki i in.), lub nasiona (jałowiec, kardamon, kakao, kawa czy gałka muszkatołowa) – stosowane są w naszej kuchni.


Drzewa i krzewy dostarczają od wieków człowiekowi lekarstw i przypraw. Były one również ważnym źródłem pożywienia, szczególnie na przedwiośniu (tzw. przednówku). Jadano nasiona, liście, podkorze (kambium) czy kwiaty, pąki i młode pędy wielu polskich drzew np. sosny, świerku, brzozy, klonów, olszy, lipy, buka, dębu i wielu innych.


Substancje pozyskiwane z drzew i krzewów, np. olejki są wykorzystywane w kosmetologii. Stosowane w balsamach, kremach i odżywkach poprawiają jakość skóry całego ciała np. olejek herbaciany, różany, z eukaliptusa, cedru czy pomarańczy.



Malowanie starych dachówek i polnych kamieni, dendrologiczne darcie pierza, rozmowy o drzewach, o tym co w drzewach i na drzewach życie przy malowaniu polnych kamieni i starych dachówek. Tematyka są drzewa oraz owady i grzyby na drzewach żyjące. Pomalowane kamienie i dachówki zostaną zaopatrzone w QR-kody, linkujące do przyrodniczych tekstów na blogu i wykorzystane na jesiennej wystawie w czasie Olsztyńskich Dniach Nauki i Sztuki.

Wiosna to okres w którym możemy znaleźć kiełkujące siewki drzew. Spacerując po Parku Kortowskim będziemy uczyć się rozpoznawać drzewa w różnych fazach wzrostu.

Bogactwo świata roślinnego dotyczy również drzew, które występują w różnych strefach klimatycznych.
W szklarni możemy zobaczyć niektóre z nich z klimatu tropikalnego i subtropikalnego.
Na ich przykładzie poznacie przystosowania i metabolizm pozwalający funkcjonować im w warunkach – innych niż nasz klimat umiarkowany.

Wiosna to okres w którym możemy znaleźć kiełkujące siewki drzew. Spacerując po Parku Kortowskim będziemy uczyć się rozpoznawać drzewa w różnych fazach wzrostu.

Sędziwe drzewa to majestatyczni świadkowie naszej historii. Są również ważnymi ostojami życia dla wielu gatunków flory i fauny. Wartość biocenotyczna drzew wzrasta z wiekiem, im starsze, tym więcej gatunków może się schronić i rozwijać w ich otoczeniu. Jak wszystkie żywe organizmy również drzewa się starzeją i wymagają opieki. By cieszyły oko, służyły innym organizmom i przede wszystkim były bezpieczne dla otoczenia należy je odpowiednio pielęgnować.
Na naszych zajęciach pokażemy metody oceny stanu zdrowotnego drzew oraz podstawy ich prawidłowej pielęgnacji.

Bogactwo świata roślinnego dotyczy również drzew, które występują w różnych strefach klimatycznych.
W szklarni możemy zobaczyć niektóre z nich z klimatu tropikalnego i subtropikalnego.
Na ich przykładzie poznacie przystosowania i metabolizm pozwalający funkcjonować im w warunkach – innych niż nasz klimat umiarkowany.

Na pokazie będą przedstawione różne relacje pomiędzy grzybami i roślinami występujące w przyrodzie. Związki antagonistyczne i nieantagonistyczne będą zaprezentowane na różnym materiale roślinnym: łodygi, liście, korzenie, owoce, drewno. Będzie można obejrzeć pod mikroskopem stereoskopowym i optycznym zjawisko mikoryzy oraz zarodniki różnych grzybów.


W czasie zajęć uczestnicy będą mogli obejrzeć gotowe preparaty mikroskopowe jak i samodzielnie wykonane. W miarę możliwości obejrzą jak wygląda pod mikroskopem korzeń, łodyga czy liść. Dowiedzą się w jaki sposób drzewa transportują wodę. Zobaczą co się kryje w żółtych plamach pozostających po deszczu?

Bogactwo świata roślinnego dotyczy również drzew, które występują w różnych strefach klimatycznych.
W szklarni możemy zobaczyć niektóre z nich z klimatu tropikalnego i subtropikalnego.
Na ich przykładzie poznacie przystosowania i metabolizm pozwalający funkcjonować im w warunkach – innych niż nasz klimat umiarkowany.


Sędziwe drzewa to majestatyczni świadkowie naszej historii. Są również ważnymi ostojami życia dla wielu gatunków flory i fauny. Wartość biocenotyczna drzew wzrasta z wiekiem, im starsze, tym więcej gatunków może się schronić i rozwijać w ich otoczeniu. Jak wszystkie żywe organizmy również drzewa się starzeją i wymagają opieki. By cieszyły oko, służyły innym organizmom i przede wszystkim były bezpieczne dla otoczenia należy je odpowiednio pielęgnować.
Na naszych zajęciach pokażemy metody oceny stanu zdrowotnego drzew oraz podstawy ich prawidłowej pielęgnacji.

Park Kortowski istnieje od ponad 100 lat i na jego terenie znajduję się wiele interesujących gatunków drzew i krzewów.

Czym jest nauka i na czym polega metoda naukowa. Warsztaty z tajemniczymi puszkami. Nauka jako proces i jako produkt.

Na pokazie będą przedstawione różne relacje pomiędzy grzybami i roślinami występujące w przyrodzie. Związki antagonistyczne i nieantagonistyczne będą zaprezentowane na różnym materiale roślinnym: łodygi, liście, korzenie, owoce, drewno. Będzie można obejrzeć pod mikroskopem stereoskopowym i optycznym zjawisko mikoryzy oraz zarodniki różnych grzybów.


W czasie zajęć uczestnicy będą mogli obejrzeć gotowe preparaty mikroskopowe jak i samodzielnie wykonane. W miarę możliwości obejrzą jak wygląda pod mikroskopem korzeń, łodyga czy liść. Dowiedzą się w jaki sposób drzewa transportują wodę. Zobaczą co się kryje w żółtych plamach pozostających po deszczu?


Na pokazie będą przedstawione różne relacje pomiędzy grzybami i roślinami występujące w przyrodzie. Związki antagonistyczne i nieantagonistyczne będą zaprezentowane na różnym materiale roślinnym: łodygi, liście, korzenie, owoce, drewno. Będzie można obejrzeć pod mikroskopem stereoskopowym i optycznym zjawisko mikoryzy oraz zarodniki różnych grzybów.


Otaczają nas rośliny, które posiadają różne właściwości. Jedne nadają się do zjedzenia, innymi możemy się zatruć. W obu grupach znajdziemy rośliny lecznicze. Warto znać rośliny trujące występujące dziko oraz uprawiane w ogrodach w Polsce, aby ustrzec siebie i bliskich przed konsekwencjami ich spożycia


Wykład zawiera informacje o gatunkach inwazyjnych i sposobach ich rozprzestrzeniania się.


Wykład zawiera wybrane ciekawostki o świecie roślin.

Zajęcia mają na celu obserwacje różnych gatunków roślin, ich budowy anatomicznej i morfologicznej.


Wykład jest krótką charakterystyką wybranych roślin uprawianych w celach konsumpcyjnych, leczniczych i ozdobnych. O doborze gatunków zdecydował czas sprowadzenia ich do Europy z różnych rejonów świata.


Mikroskopowe obserwacje nasion roślin warzywnych, ozdobnych, zielarskich i chwastów. Możliwość zaobserwowania fantazyjnych struktur, które tworzą się na okrywach nasion. Z pozoru gładkie nasiona na powierzchni kryją ciekawe wzory widoczne tylko pod lupą. Daj się zaskoczyć i zobacz więcej niż się spodziewasz.



Zapoznanie z różnymi metodami szczepienia roślin sadowniczych.

Zapoznanie z gatunkami grzybów występującymi na produktach rolnych mającymi wpływ na zdrowie człowieka. W trakcie zajęć uczestnicy będą oglądać rośliny z objawami chorobowymi oraz zapoznają się obrazem mikroskopowym gatunków grzybów będących patogenami roślin.


Chwasty jednoznacznie kojarzą się z roślinami niepotrzebnymi i szkodliwymi, ale czy tak jest rzeczywiście? Postaramy się odpowiedzieć na to pytanie, w trakcie wykładu poznacie inne oblicze „chwastów”, możliwości ich wykorzystania i dowiecie się jakie bogactwo składników odżywczych w sobie kryją te niechciane rośliny. Z chwastów można przyrządzić wiele smacznych potraw, podamy kilka sprawdzonych przepisów.

Makrofity oraz zbiorowiska występujące w toni wodnej i w strefie szuwarowej Jeziora Rusałka

Zapoznanie z różnymi metodami szczepienia roślin sadowniczych.
Zapoznanie z gatunkami grzybów występującymi na produktach rolnych mającymi wpływ na zdrowie człowieka. W trakcie zajęć uczestnicy będą oglądać rośliny z objawami chorobowymi oraz zapoznają się obrazem mikroskopowym gatunków grzybów będących patogenami roślin.


Drzewa to fascynujące organizmy. Zaskakują i zachwycają swoją różnorodnością oraz możliwościami przystosowania się do różnych warunków siedliskowych. W świecie roślin biją rekordy – długości życia, wysokości, grubości pnia, objętości drewna.

Wysiane nasiona często nie kiełkują. Zdarza się też, że wyrosłe z nich siewki zamierają na wczesnych etapach rozwoju. Dlaczego tak się dzieje? Co jest tego przyczyną? Spróbujemy odpowiedzieć na te pytania. Uczestnicy warsztatów zapoznają się praktycznie z podstawowymi metody oceny jakości nasion oraz dowiedzą się między innymi co to jest zdolność kiełkowania i żywotność nasion, a także jak rozpoznaje się szkodliwe mikroorganizmy grzybowe zasiedlające nasiona.

Z jakiego drzewa Indianie Ameryki Północnej wyrabiali łodzie? Jakie drzewa rosną przy plantacjach ryżowych w Chinach? Co mieszka w najstarszych drzewach w Japonii? Odpowiedzi na te i inne pytania czekają na Państwa podczas spaceru po Ogrodzie Botanicznym UAM.

Uczestnicy wykonają nowoczesną zawieszaną kompozycję roślinną do uprawy w mieszkaniu.


Różnorodne sposoby funkcjonowania motywu drzewa w szeroko pojętych obszarach kultury. Punktem wyjścia jest kwestia nazewnictwa, obecność we frazeologii polskiej, ludowych porzekadłach, aforyzmach i sentencjach. To próba ukazania drzewa w sferze symboliki, obecności w malarstwie, literaturze, czy krytyce politycznej, chęć przekazania różnych spojrzeń na naturę roślin.

Zapoznanie z budową mikroskopu i technikami mikroskopowania. Obserwacje mikroskopowe: wytwory skórki – różne typy włosków oraz zarodniki u skrzypów, ziarna pyłku z rodziny Asteraceae (Astrowate) – ich powstawanie i budowa, budowa jednokomórkowych i kolonijnych glonów, w szczególności bruzdnic i okrzemek.

Uczestnicy wykonają nowoczesną zawieszaną kompozycję roślinną do uprawy w mieszkaniu


Wykład odpowie na pytania w jakim celu sadzono rośliny towarzyszące fortyfikacjom, w jakich miejscach je umieszczano, jakie gatunki stosowano, a także gdzie w Poznaniu można zobaczyć pozostałości zieleni fortecznej.
Wykład kierowany jest do wszystkich powyżej 15 roku życia, szczególnie do mieszkańców Poznania.

Uczestnicy poznają specyfikę rozwoju wegetacji poszczególnych gatunków roślin drzewiastych. Zapoznają się z gatunkami aktualnie kwitnącymi w OB. Będą mieli możliwość zadawania pytań dodatkowych osobie prowadzącej.

Uczestnicy warsztatów będą mieli okazję sprawdzić swoją wiedzę o roślinach uczestnicząc aktywnie w warsztatach połączonych z prezentacją multimedialną. Pokaz prostych eksperymentów wyjaśni, jak istotny w prawidłowym wzroście i rozwoju roślin jest stosunek długości dnia do nocy. Odpowiemy na pytanie czy noc roślinom jest w ogóle potrzebna. Uczniowie przekonają się, że podstawowe procesy zachodzące w świecie roślin, takie jak m.in. fotosynteza, oddychanie, ruchy roślin czy kwitnienie zależne są od następujących po sobie okresów dnia (światła) i nocy (ciemności).


Wykład dotyczy zwiększenia w przestrzeni miasta powierzchni zieleni oraz określenia wpływu roślin na funkcję biologiczną. Zawiera zebrane dane dotyczące, między innymi: ograniczenia hałasu w mieście, zwiększenia w powietrzu jonów ujemnych i wpływu na nasze samopoczucie.

przejście po ścieżce edukacyjnej „ WIDŁAK”

zapoznanie gości z pracą leśnika – szkółkarza oraz oprowadzenie po terenie szkółki leśnej;

Zapraszamy na piknik, który tym razem postanowiliśmy zorganizować w najpiękniejszym dla Arboretum okresie – w bajkowej scenerii kwitnących różaneczników i azalii.
Imprezę adresujemy dla całych rodzin. Zarówno rodzice, jak i dzieci znajdą tu mnóstwo atrakcji, które będą bawić, ale także przybliżą fascynujący świat przyrody, uświadomią bliskość człowieka i natury i przede wszystkim będą wspaniałą formą spędzenia wolnego czasu wśród zieleni.

zabawy i gry o tematyce leśnej nawiązujące do fascynującego świata roślin w izbie edukacji leśnej;

Park Kortowski istnieje od ponad 100 lat i na jego terenie znajduję się wiele interesujących gatunków drzew i krzewów.

Nadleśnictwo Tuszyma 18 maja wspólnie z Radą Rodziców przy Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Książnicach organizuje Festyn Rodzinny z Fascynującym Światem Roślin

Zapoznanie z pracą leśnika-szkółkarza; zwiedzanie szkółki


warsztaty terenowe

Wspólne ognisko.
Zakończenie i podsumowanie akcji.


W Ogrodzie Botanicznym UAM rośnie mnóstwo roślin, które zasługują na miano osobliwości. Uczestnicy wycieczki będą mieli możliwość bliższego poznania wielu ciekawych roślin.

W ramach edukacji aktywnej zaplanowane są warsztaty z młodzieżą licealną.

Zwiedzanie naszej Wystawy Stałej jest tego dnia bezpłatne. Zapraszamy serdecznie wszystkich odwiedzających tego dnia BgPN do jej obejrzenia. Świat roślin ukaże się Państwu zupełnie z innej strony…

Warsztat plastyczny inspirowany prostą techniką graficzną i bogactwem świata roślin. Uczestnicy stworzą niepowtarzalne roślinne ilustracje graficzne bez konieczności używania profesjonalnych urządzeń i pras graficznych. Dzięki możliwości powielania odbitek jedna zostanie na pamiątkę w OB, by stworzyć z nich księgę pamiątkowa dnia Fascynującego Świata Roślin 2019. Zajęcia odbędą się na polanie w centrum Ogrodu.


Wybierzmy się w podróż przez polskie tradycje. Spojrzymy na znane nam dziś rośliny z nieznanej perspektywy. Spróbujemy odkryć ich tajemnice. Przeniesiemy się do czasów naszych babć, prababć i praprababć, i przyjrzymy się, jakie właściwości magiczne, lecznicze, smakowe przypisywano wielu roślinom, dziś dla nas zupełnie zwyczajnym.


Gra terenowa z mapą, po terenie Leśnego Ogrodu Botanicznego “Marszewo”

Chloroplasty oraz wakuola przestaną stanowić dla Was tajemnice – zapraszamy na warsztaty poświęcone specyficznym cechom komórki roślinnej. Okazją do ich dokładnego poznania będzie praca z wyjątkowym modelem komórki oraz preparaty mikroskopowe, które wykonacie samodzielnie. Wspólnie wprawimy w ruch chloroplasty i poznamy barwne oblicze komórki roślinnej. Jak? Przekonacie się na zajęciach.


W Ogrodzie Botanicznym UAM rośnie mnóstwo roślin, które zasługują na miano osobliwości. Uczestnicy wycieczki będą mieli możliwość bliższego poznania wielu ciekawych roślin.


Spacer po Ogrodzie Zmysłów. Niezwykły spacer bo interpretacyjny – niespieszny, dający czas i możliwość do zastanowienia się nie tylko nad życiem roślin i ich znaczeniem, ale i nad ich wyjątkowością i pięknem


Spacer po ogrodzie połączony z rozwiązywaniem zadań z karty pracy – doskonała zabawa oraz okazja do aktywizacji zmysłu wzroku oraz dotyku 🙂

Warsztat plastyczny inspirowany prostą techniką graficzną i bogactwem świata roślin. Uczestnicy stworzą niepowtarzalne roślinne ilustracje graficzne bez konieczności używania profesjonalnych urządzeń i pras graficznych. Dzięki możliwości powielania odbitek jedna zostanie na pamiątkę w OB, by stworzyć z nich księgę pamiątkowa dnia Fascynującego Świata Roślin 2019. Zajęcia odbędą się na polanie w centrum Ogrodu.

Czy wyhodowanie tysiąca roślin z fragmentu jednego liścia jest możliwe? Czy roślinne kultury in vitro mają coś wspólnego z dniem kobiet, imieninami lub zakończeniem roku szkolnego? Na zajęciach pokażemy Wam niezwykły świat roślinnych kultur in vitro w ich „różowym pokoju”. Porozmawiamy o zaawansowanych technikach i powodach, dla których są stosowane oraz spróbujemy odpowiedzieć na pytanie dlaczego zaawansowane techniki są tak ważne dla gospodarki. W trakcie warsztatów będziecie mogli wcielić się w prawdziwych naukowców i założyć kultury in vitro oraz wytworzyć sztuczne nasiona.


Zwiedzanie laboratoriów użytkowanych przez pracowników Pracowni Biologii Nasion. Wśród tajemniczych komnat pracowni znajdziemy: podziemny bank nasion, kiełkowniki, pożywkarnie, fitotrony oraz… stare dęby w słoiczkach. Podczas zwiedzania będzie się można dowiedzieć:
· Jak prawidłowo zebrać nasiona?
· Jak i gdzie przechowywać nasiona?
· Czym są banki nasion?
· Stratyfikacja i skaryfikacja – co to oznacza?
· Rośliny w słoikach, czyli o nowoczesnych metodach rozmnażania roślin.

Chloroplasty oraz wakuola przestaną stanowić dla Was tajemnice – zapraszamy na warsztaty poświęcone specyficznym cechom komórki roślinnej. Okazją do ich dokładnego poznania będzie praca z wyjątkowym modelem komórki oraz preparaty mikroskopowe, które wykonacie samodzielnie. Wspólnie wprawimy w ruch chloroplasty i poznamy barwne oblicze komórki roślinnej. Jak? Przekonacie się na zajęciach.


Czy można zamknąć ogród w słoiku? A w jeszcze mniejszym słoiku…? Pokażemy, że jest to możliwe i nauczymy, jak założyć roślinny ekosystem w malutkim szklanym naczyniu. Krok po kroku, począwszy od doboru podłoży, składu gatunkowego roślin, aż po wybór dekoracji, stworzycie własną
mikro-kompozycję, która cieszy oko i nie wymaga późniejszych zabiegów pielęgnacyjnych.


W trakcie pokazu, dzięki wykorzystaniu mikroskopu, będziecie mogli zobaczyć
w komórkach roślin te struktury, które są naturalnie zabarwione. Ale nie tylko! Albowiem po zastosowaniu wybranych technik barwienia zaobserwujecie także struktury bezbarwne lub zabarwione słabo (takie jak np. ziarna skrobi oraz zlignifikowane ściany komórkowe komórek kamiennych z owocu gruszki).


Wybierzmy się w podróż przez polskie tradycje. Spojrzymy na znane nam dziś rośliny z nieznanej perspektywy. Spróbujemy odkryć ich tajemnice. Przeniesiemy się do czasów naszych babć, prababć i praprababć, i przyjrzymy się, jakie właściwości magiczne, lecznicze, smakowe przypisywano wielu roślinom, dziś dla nas zupełnie zwyczajnym.


Wykład dotyczył będzie sposobów rozmnażania roślin z podziałem na rozmnażanie generatywne i wegetatywne. Podane zostaną przykłady rozmnażania wegetatywnego, występujące w przyrodzie oraz stosowane przez człowieka. Omówiona zostanie technika mikrorozmnażania roślin i zaprezentowana hodowla wybranych gatunków drzew rozmnażanych w Instytucie Dendrologii.


Spacer z botanikiem po terenie ogrodu połączony z warsztatami – tworzenie obrazów na materiale z zebranych roślin przy użyciu młotka

‘Czym jest ogród botaniczny i czym nie powinien być?’.

Czy wyhodowanie tysiąca roślin z fragmentu jednego liścia jest możliwe? Czy roślinne kultury in vitro mają coś wspólnego z dniem kobiet, imieninami lub zakończeniem roku szkolnego? Na zajęciach pokażemy Wam niezwykły świat roślinnych kultur in vitro w ich „różowym pokoju”. Porozmawiamy o zaawansowanych technikach i powodach, dla których są stosowane oraz spróbujemy odpowiedzieć na pytanie dlaczego zaawansowane techniki są tak ważne dla gospodarki. W trakcie warsztatów będziecie mogli wcielić się w prawdziwych naukowców i założyć kultury in vitro oraz wytworzyć sztuczne nasiona.




Zwiedzanie laboratoriów użytkowanych przez pracowników Pracowni Biologii Nasion. Wśród tajemniczych komnat pracowni znajdziemy: podziemny bank nasion, kiełkowniki, pożywkarnie, fitotrony oraz… stare dęby w słoiczkach. Podczas zwiedzania będzie się można dowiedzieć:
· Jak prawidłowo zebrać nasiona?
· Jak i gdzie przechowywać nasiona?
· Czym są banki nasion?
· Stratyfikacja i skaryfikacja – co to oznacza?
· Rośliny w słoikach, czyli o nowoczesnych metodach rozmnażania roślin.


Każdej roślinie do życia niezbędne jest światło – bez niego nie zachodziłby proces fotosyntezy. Jednak zbyt silne światło może uszkodzić rośliny. Chloroplasty, czyli organelle które przekształcają światło w energię wiązań chemicznych, wytworzyły specjalny mechanizm chroniący je przed nadmiernym nasłonecznieniem. Mechanizm ten nazywany jest ucieczką chloroplastów. W czasie pokazu dowiecie się jak i gdzie „uciekają” chloroplasty.


Co to właściwie znaczy, że coś świeci? Czy rośliny świecą i dlaczego chlorofil jest zielony? Jak można zobaczyć fotosyntezę? Na te wcale nie trywialne pytania będziecie mogli sami poszukać odpowiedzi używając w trakcie pokazu profesjonalnych laboratoryjnych fluorymetrów i oświetlaczy.


Czy można zamknąć ogród w słoiku? A w jeszcze mniejszym słoiku…? Pokażemy, że jest to możliwe i nauczymy, jak założyć roślinny ekosystem w malutkim szklanym naczyniu. Krok po kroku, począwszy od doboru podłoży, składu gatunkowego roślin, aż po wybór dekoracji, stworzycie własną
mikro-kompozycję, która cieszy oko i nie wymaga późniejszych zabiegów pielęgnacyjnych.


W trakcie pokazu, dzięki wykorzystaniu mikroskopu, będziecie mogli zobaczyć
w komórkach roślin te struktury, które są naturalnie zabarwione. Ale nie tylko! Albowiem po zastosowaniu wybranych technik barwienia zaobserwujecie także struktury bezbarwne lub zabarwione słabo (takie jak np. ziarna skrobi oraz zlignifikowane ściany komórkowe komórek kamiennych z owocu gruszki).

W jaki sposób rośliny mięsożerne „polują” na zwierzęta? Odpowiedź na to pytanie znajdziecie przy stanowisku, na którym będzie można przyjrzeć się wybranym gatunkom roślin mięsożernych należących do następujących rodzin: pływaczowate, rosiczkowate oraz kapturnicowate. Przedstawimy Wam krótką charakterystykę poszczególnych gatunków, dzięki czemu zrozumiecie mechanizm działania ich różnorodnych pułapek. Dodatkowo, za pośrednictwem lupy i mikroskopu świetlnego, będziecie mieli szansę przyjrzeć się im z bliska i poznać anatomię oraz morfologię tych fascynujących roślin.

Czy wiecie, że istnieją rośliny posiadające płeć? Czy ta płeć ma coś wspólnego
z płcią człowieka? Jak sprawdzić czy dana roślina to osobnik męski czy żeński?
Na te wszystkie i więcej pytań odpowiemy Wam w czasie warsztatów
w laboratorium molekularnym. Będziecie mogli zobaczyć jak w praktyce
wygląda praca genetyka. A na koniec, czeka Was pokaz mrożący krew w żyłach!
Odważycie się?


W Ogrodzie Botanicznym UAM rośnie mnóstwo roślin, które zasługują na miano osobliwości. Uczestnicy wycieczki będą mieli możliwość bliższego poznania wielu ciekawych roślin.

Plenerowe zajęcia plastyczne z wykorzystaniem roślin Arboretum Kórnickiego

Nasiono to niesamowita zdobycz ewolucyjna, którą nie dysponują paprocie (jak i np. mszaki, skrzypy). Co dało nasiono roślinom? Dlaczego paprocie nie są w stanie ponownie zapanować nad królestwem roślin jak miało to miejsce dawno temu, miliony lat wstecz?


Grzyby należą do jednej z najliczniejszych grup organizmów na ziemi.
Z drugiej strony grzyby cechuje mały stopień poznania. Celem prezentacji jest przedstawienie świata grzybów, ich bogactwa i różnorodności w skali ekosystemu, jak i całego świata.

Spacer rozpocznie się w dniu 18 maja (sobota) o godzinie 10.00 sprzed parkingu za szpitalem w Katowicach-Ochojcu przy ul. Cegielnia Murcki. Spacer w dolinie Ślepiotki potrwa do godziny 12.00. Uczestnicy spaceru zostaną zapoznani z najciekawszymi roślinami naczyniowymi, które rosną w rezerwacie przyrody: wodnymi, torfowiskowymi, szuwarowymi, leśnymi i górskimi.
Uprasza się uczestników spaceru o właściwy ubiór terenowy.
Telefon kontaktowy dla uczestników spaceru: 664 241 184
Zdjęcie: las łęgowy w dolinie Ślepiotki w rez. przyrody “Ochojec”, fot. Jerzy B. Parusel (http://www.cdpgs.katowice.pl/przeglad-aktualnosci/363-fascynujacy-swiat-roslin-2019)

Najmłodszych zapraszamy do udziału w zgaduj-zgaduli roślinnej. Rodziców zapraszamy do pomocy – czekają na Państwa specjalnie przygotowane pytania 😉

Zajęcia edukacyjne dla najmłodszych – zabawa papierem, roślinami, kredkami i farbami. Zajęcia kończącą się wystawą i mini-konkursem !

Wycieczka po Ogrodzie Botanicznym; Czyli chwilę o kłopotach roślin z człowiekiem i ze sobą, jak i o inwazyjnych roślinach, wojujących świat i walczących skutecznie z florą rodzimą.


Zajęcia terenowe, podczas których uczniowie będą mogli rozpoznawać rośliny wiosenne z użyciem tradycyjnego klucza do rozpoznawania roślin, a także kluczy interaktywnych.

Czy wiecie, że istnieją rośliny posiadające płeć? Czy ta płeć ma coś wspólnego
z płcią człowieka? Jak sprawdzić czy dana roślina to osobnik męski czy żeński?
Na te wszystkie i więcej pytań odpowiemy Wam w czasie warsztatów
w laboratorium molekularnym. Będziecie mogli zobaczyć jak w praktyce
wygląda praca genetyka. A na koniec, czeka Was pokaz mrożący krew w żyłach!
Odważycie się?

Czy rośliny widzą? Ależ skąd – powiecie – nie mają przecież oczu. Tak, ale mają fotoreceptory, które pozwalają im rejestrować długość okresu oświetlenia, natężenie, barwę i kierunek padania światła. Barwniki fotoreceptorowe spełniają więc takie funkcje jak barwniki wzrokowe. Światło, które absorbują jest używane jako sygnał ze środowiska. Niesie ono informację, którą roślina wykorzystuje do zmian ekspresji genów dostosowujących jej rozwój do warunków klimatycznych lub do wykonania ruchów pozwalających uzyskać najlepsze warunki do fotosyntezy.




W Ogrodzie Botanicznym UAM rośnie mnóstwo roślin, które zasługują na miano osobliwości. Uczestnicy wycieczki będą mieli możliwość bliższego poznania wielu ciekawych roślin.

Zajęcia terenowe łączące zabawę ze zwiedzaniem Arboretum w Kórniku. Gra polega na czytaniu wskazówek, rozwiązywaniu zagadek i odnalezieniu miejsca ukrycia skarbu.


Proponujemy zupełnie inne spojrzenie na rośliny – owszem zielone, owszem ładne, owszem pachnące, ale też PRZYDATNE i ZDROWE! O ich niesamowitej mocy przekonacie się Państwo podczas naszych zajęć

Zapraszamy serdecznie do udziału w zajęciach edukacyjnych dla małych i dużych na terenie naszego ogrodu przy budynku Dyrekcji Babiogórskiego Parku Narodowego. Choć jeszcze przed dwoma dniami był pokryty 10-cio centymetrową warstwą śniegu dziś kusi odcieniami zieleni

Każdej roślinie do życia niezbędne jest światło – bez niego nie zachodziłby proces fotosyntezy. Jednak zbyt silne światło może uszkodzić rośliny. Chloroplasty, czyli organelle które przekształcają światło w energię wiązań chemicznych, wytworzyły specjalny mechanizm chroniący je przed nadmiernym nasłonecznieniem. Mechanizm ten nazywany jest ucieczką chloroplastów. W czasie pokazu dowiecie się jak i gdzie „uciekają” chloroplasty.

Co to właściwie znaczy, że coś świeci? Czy rośliny świecą i dlaczego chlorofil jest zielony? Jak można zobaczyć fotosyntezę? Na te wcale nie trywialne pytania będziecie mogli sami poszukać odpowiedzi używając w trakcie pokazu profesjonalnych laboratoryjnych fluorymetrów i oświetlaczy.

Czy wiecie, że istnieją rośliny posiadające płeć? Czy ta płeć ma coś wspólnego
z płcią człowieka? Jak sprawdzić czy dana roślina to osobnik męski czy żeński?
Na te wszystkie i więcej pytań odpowiemy Wam w czasie warsztatów
w laboratorium molekularnym. Będziecie mogli zobaczyć jak w praktyce
wygląda praca genetyka. A na koniec, czeka Was pokaz mrożący krew w żyłach!
Odważycie się?

Co to właściwie znaczy, że coś świeci? Czy rośliny świecą i dlaczego chlorofil jest zielony? Jak można zobaczyć fotosyntezę? Na te wcale nie trywialne pytania będziecie mogli sami poszukać odpowiedzi używając w trakcie pokazu profesjonalnych laboratoryjnych fluorymetrów i oświetlaczy.

Każdej roślinie do życia niezbędne jest światło – bez niego nie zachodziłby proces fotosyntezy. Jednak zbyt silne światło może uszkodzić rośliny. Chloroplasty, czyli organelle które przekształcają światło w energię wiązań chemicznych, wytworzyły specjalny mechanizm chroniący je przed nadmiernym nasłonecznieniem. Mechanizm ten nazywany jest ucieczką chloroplastów. W czasie pokazu dowiecie się jak i gdzie „uciekają” chloroplasty.


Czy można zamknąć ogród w słoiku? A w jeszcze mniejszym słoiku…? Pokażemy, że jest to możliwe i nauczymy, jak założyć roślinny ekosystem w malutkim szklanym naczyniu. Krok po kroku, począwszy od doboru podłoży, składu gatunkowego roślin, aż po wybór dekoracji, stworzycie własną
mikro-kompozycję, która cieszy oko i nie wymaga późniejszych zabiegów pielęgnacyjnych.


W trakcie pokazu, dzięki wykorzystaniu mikroskopu, będziecie mogli zobaczyć
w komórkach roślin te struktury, które są naturalnie zabarwione. Ale nie tylko! Albowiem po zastosowaniu wybranych technik barwienia zaobserwujecie także struktury bezbarwne lub zabarwione słabo (takie jak np. ziarna skrobi oraz zlignifikowane ściany komórkowe komórek kamiennych z owocu gruszki).


Wybierzmy się w podróż przez polskie tradycje. Spojrzymy na znane nam dziś rośliny z nieznanej perspektywy. Spróbujemy odkryć ich tajemnice. Przeniesiemy się do czasów naszych babć, prababć i praprababć, i przyjrzymy się, jakie właściwości magiczne, lecznicze, smakowe przypisywano wielu roślinom, dziś dla nas zupełnie zwyczajnym.

Rewaloryzacja roślinności Parku Miejskiego w Bytomiu. Zbiórka przy fontannie ul. Parkowa 2 przed Urzędem Miejskim godz. 9:00.


Proponujemy zupełnie inne spojrzenie na rośliny – owszem zielone, owszem ładne, owszem pachnące, ale też PRZYDATNE i ZDROWE! O ich niesamowitej mocy przekonacie się Państwo podczas naszych zajęć


Każdej roślinie do życia niezbędne jest światło – bez niego nie zachodziłby proces fotosyntezy. Jednak zbyt silne światło może uszkodzić rośliny. Chloroplasty, czyli organelle które przekształcają światło w energię wiązań chemicznych, wytworzyły specjalny mechanizm chroniący je przed nadmiernym nasłonecznieniem. Mechanizm ten nazywany jest ucieczką chloroplastów. W czasie pokazu dowiecie się jak i gdzie „uciekają” chloroplasty.


Co to właściwie znaczy, że coś świeci? Czy rośliny świecą i dlaczego chlorofil jest zielony? Jak można zobaczyć fotosyntezę? Na te wcale nie trywialne pytania będziecie mogli sami poszukać odpowiedzi używając w trakcie pokazu profesjonalnych laboratoryjnych fluorymetrów i oświetlaczy.

Człowiek jest zależny od roślin. Rośliny stanowią podstawę naszej diety oraz diety dużej grupy zwierząt. Z roślin pozyskujemy wiele surowców dla przemysłu. Uprawiamy je dla ich kolorowych kwiatów i przyjemnego zapachu. Ale czy myślimy o roślinach łykając tabletkę witaminy C lub aspiryny? Wykład przybliży Wam temat substancji pochodzenia roślinnego wykorzystywanych w farmacji i suplementacji diety.

Co to właściwie znaczy, że coś świeci? Czy rośliny świecą i dlaczego chlorofil jest zielony? Jak można zobaczyć fotosyntezę? Na te wcale nie trywialne pytania będziecie mogli sami poszukać odpowiedzi używając w trakcie pokazu profesjonalnych laboratoryjnych fluorymetrów i oświetlaczy.

Każdej roślinie do życia niezbędne jest światło – bez niego nie zachodziłby proces fotosyntezy. Jednak zbyt silne światło może uszkodzić rośliny. Chloroplasty, czyli organelle które przekształcają światło w energię wiązań chemicznych, wytworzyły specjalny mechanizm chroniący je przed nadmiernym nasłonecznieniem. Mechanizm ten nazywany jest ucieczką chloroplastów. W czasie pokazu dowiecie się jak i gdzie „uciekają” chloroplasty.

W trakcie dwugodzinnej wycieczki po okolicach III Kampusu UJ zobaczycie gatunki roślin typowe dla miejsc ruderalnych, zbiorowisk łąkowych oraz murawowych, zarośli i lasów. Dodatkowo, będziecie mieć okazję poznać wybrane elementy morfologii roślin oraz biologię wybranych gatunków. Opowiemy Wam również o podstawach klasyfikacji zbiorowisk roślinnych, a także wyjaśnimy czym są gatunki inwazyjne. Obowiązuje ubranie terenowe dostosowane do panującej w dniu wycieczki pogody oraz dodatkowo nieprzemakalne okrycie, parasol itp. na wypadek opadów.

W trakcie dwugodzinnej wycieczki po okolicach III Kampusu UJ zobaczycie gatunki roślin typowe dla miejsc ruderalnych, zbiorowisk łąkowych oraz murawowych, zarośli i lasów. Dodatkowo, będziecie mieć okazję poznać wybrane elementy morfologii roślin oraz biologię wybranych gatunków. Opowiemy Wam również o podstawach klasyfikacji zbiorowisk roślinnych, a także wyjaśnimy czym są gatunki inwazyjne. Obowiązuje ubranie terenowe dostosowane do panującej w dniu wycieczki pogody oraz dodatkowo nieprzemakalne okrycie, parasol itp. na wypadek opadów.

W trakcie dwugodzinnej wycieczki po okolicach III Kampusu UJ zobaczycie gatunki roślin typowe dla miejsc ruderalnych, zbiorowisk łąkowych oraz murawowych, zarośli i lasów. Dodatkowo, będziecie mieć okazję poznać wybrane elementy morfologii roślin oraz biologię wybranych gatunków. Opowiemy Wam również o podstawach klasyfikacji zbiorowisk roślinnych, a także wyjaśnimy czym są gatunki inwazyjne. Obowiązuje ubranie terenowe dostosowane do panującej w dniu wycieczki pogody oraz dodatkowo nieprzemakalne okrycie, parasol itp. na wypadek opadów.

W trakcie dwugodzinnej wycieczki po okolicach III Kampusu UJ zobaczycie gatunki roślin typowe dla miejsc ruderalnych, zbiorowisk łąkowych oraz murawowych, zarośli i lasów. Dodatkowo, będziecie mieć okazję poznać wybrane elementy morfologii roślin oraz biologię wybranych gatunków. Opowiemy Wam również o podstawach klasyfikacji zbiorowisk roślinnych, a także wyjaśnimy czym są gatunki inwazyjne. Obowiązuje ubranie terenowe dostosowane do panującej w dniu wycieczki pogody oraz dodatkowo nieprzemakalne okrycie, parasol itp. na wypadek opadów.

W trakcie dwugodzinnej wycieczki po okolicach III Kampusu UJ zobaczycie gatunki roślin typowe dla miejsc ruderalnych, zbiorowisk łąkowych oraz murawowych, zarośli i lasów. Dodatkowo, będziecie mieć okazję poznać wybrane elementy morfologii roślin oraz biologię wybranych gatunków. Opowiemy Wam również o podstawach klasyfikacji zbiorowisk roślinnych, a także wyjaśnimy czym są gatunki inwazyjne. Obowiązuje ubranie terenowe dostosowane do panującej w dniu wycieczki pogody oraz dodatkowo nieprzemakalne okrycie, parasol itp. na wypadek opadów.


Wybierzmy się w podróż przez polskie tradycje. Spojrzymy na znane nam dziś rośliny z nieznanej perspektywy. Spróbujemy odkryć ich tajemnice. Przeniesiemy się do czasów naszych babć, prababć i praprababć, i przyjrzymy się, jakie właściwości magiczne, lecznicze, smakowe przypisywano wielu roślinom, dziś dla nas zupełnie zwyczajnym.



Zwiedzanie kolekcji roślin zgromadzonych w Ogrodzie pod opieką przewodnika


Natrętny Mongoł, zielone widmo – takimi epitetami określają botanicy “przybyszów i przybłędy”, obce inwazyjne gatunki roślin. Czym sobie na to zasłużyły? Jaki gatunek nazywamy obcym? Kiedy możemy mówić o inwazji? Czy gatunek inwazyjny to zwycięzca? Ile kosztują inwazje i czy powinniśmy się nimi przejmować? Czy możemy coś zrobić, żeby powstrzymać inwazje w świecie roślin? Odpowiedzi na te pytania będzie poświęcony wykład dotyczący jednego z najpoważniejszych wyzwań XXI wieku.


Rośliny wymieniane są w Biblii niezliczoną ilość razy – począwszy od jabłek w Księdze Rodzaju po lilie polne w Nowym Testamencie. Wykład ma na celu przybliżenie symboliki i zastosowań niektórych roślin wymienionych w Piśmie Świętym.

Tlen jest cząsteczką niezbędną do przeżycia większości organizmów na Ziemi. Wytwarzają go rośliny w procesie fotosyntezy wykorzystując energię świetlną wychwytywaną przez specjalne barwniki. W ramach zajęć wyizolujemy te barwniki z różnych roślin i rozdzielimy stosując chromatografię cienkowarstwową. W procesach zapewniających przeżycie komórki powstają również “zabójcze” formy tlenu, które muszą zostać unieszkodliwione, żeby organizm przetrwał. Na straży komórki stoją specjalne enzymy, które eliminują szkodliwe formy tlenu. Na zajęciach wykryjemy aktywność tych enzymów w różnych roślinach i sprawdzimy w jaki sposób temperatura kontroluje ich działanie.



Woda stanowi podstawę życia na ziemi, zarówno w przypadku zwierząt, jak i roślin. To w niej rozpuszcza się większość związków odżywczych, oraz zachodzą reakcje chemiczne. Woda stanowi również medium transportujące substancje odżywcze w obrębie całego organizmu, w przypadku zwierząt za ten transport odpowiedzialny jest układ krwionośny, jak jednak wygląda to w organizmach roślin? Jaki wpływ na poziomie komórkowym ma dostatek lub niedobór wody, lub obecność niektórych związków chemicznych rozpuszczonych w wodzie? Na te oraz wiele innych nurtujących pytań odpowiemy podczas zajęć składających się z pokazów oraz doświadczeń, który każdy uczestnik będzie mógł wykonać indywidualnie lub w zespołach dwuosobowych. Podczas zajęć uczestnicy zapoznają się z pojęciami takimi jak osmoza, substancje osmotycznie czynne, przepuszczalność błon komórkowych oraz transpiracja.


Patogeny grzybowe roślin stanowią obecnie poważny problem powodując duże straty w uprawach zarówno na polach jak i w szklarniach oraz w leśnictwie. Obecnie coraz większą uwagę skupia się na ograniczeniu stosowania pestycydów w tym fungicydów, poprzez stosowanie biologicznych metod ochrony roślin. Promieniowce jako mikroorganizmy wytwarzające około 80% metabolitów pochodzenia naturalnego, są potencjalnym źródłem substancji przeciwgrzybiczych, mogących znaleźć zastosowanie w rolnictwie i leśnictwie.

Jabłko, ogórek, pietruszka, czy ziemniak, któż ich nie zna. Codziennie zjadamy rozmaite rośliny. Ale czy na pewno wiemy co jemy? Weź udział w Naszej grze edukacyjnej, sprawdzisz swoją wiedzę i uzyskasz odpowiedzi na wiele pytań: która roślina jest najbogatsza w witaminę C, jakie fasole jada się na świecie, czym różni się pieprz czarny od czerwonego. czy warto stosować zioła i jeść kaszę? Do gry zapraszamy zespoły 3-4 osobowe. Zapraszamy do sprawdzenia wiedzy o roślinach które zjadamy.

Krótkie wprowadzenie do historii mikroskopii świetlnej i elektronowej, pokaz wielu ciekawych zdjęć i elektronogramów struktur roślinnych, samodzielne przygotowanie przez członków grupy preparatów do mikroskopu świetlnego i skaningowego mikroskopu elektronowego, uczestnictwo w procesie napylenia preparatu i ostatecznie jego wspólne obejrzenie w mikroskopie elektronowym.

Zajęcia umożliwiają poznanie budowy roślin, cech charakterystycznych, jak i funkcji poszczególnych organów. Uczniowie uczestniczący w zajęciach z dostępnych materiałów własnoręcznie stworzą kwitnącą roślinę oraz założą „zielony kącik”.

Kwiaty wabią i przyciągają nie tylko barwą, ale i zapachem. Głównymi składnikami perfum są substancje zapachowe pochodzące ze świata roślinnego, które uzyskuje się najczęściej, jako olejki eteryczne z wybranych organów. Jak powstają olejki i dlaczego nie wszystkie rośliny ładnie pachną? Przygotowywana w trakcie zajęć pachnąca niespodzianka pozwoli także na nowe odkrycie zapachów roślin.


Czy słyszeliście o roślinach, które zmartwychwstają? A o takich, którym gotuje się woda w naczyniach? A może słyszeliście o roślinach, które lubią sól? Nie? W takim razie zapraszamy na wykład o roślinnych kaskaderach!

Prezentacja i charakterystyka eksponowanych w szklarniach Wydziału BiOŚ roślin deszczowego lasu równikowego – przedstawicieli warstwy drzew, krzewów, runa oraz lian i epifitów. Prezentacja gatunków znanych z uprawy doniczkowej w mieszkaniach, a także okazów rzadkich spotykanych jedynie w prywatnych uprawach kolekcjonerskich i w ogrodach botanicznych.

Specyfika warunków życia na pustyni a sposoby radzenia sobie roślin z brakiem wody, wysoką temperaturą i nadmiarem światła oraz obroną przed zwierzętami.
Sukkulentyzm (gruboszowatość) i sklerofityzm (twardolistność) jako najczęstsze przystosowania. Morfologiczne podobieństwa roślin niespokrewnionych ze sobą i żyjących na różnych kontynentach. Prezentacja kolekcji kaktusów i innych sukulentów (ponad 300 gatunków) – znanych z uprawy w mieszkaniach, a także okazów rzadkich, spotykanych jedynie w prywatnych uprawach kolekcjonerskich i ogrodach botanicznych.

Pierwszą rzeczą, która przychodzi nam do głowy kiedy myślimy o grzybach to pieczarki na pysznej pizzy lub suszone grzyby w świątecznych pierogach. Jednak grzyby to nie tylko smakowite jedzenie. Wiele grzybów ma właściwości lecznicze i jest źródłem wielu ważnych substancji wykorzystywanych w naszym codziennym życiu. Czy wiesz, że 90% wszystkich znanych roślin żyje w symbiozie z grzybami, a ich wzrost zależy od związków pokarmowych, które grzybowe symbionty im dostarczają? Należy jednak pamiętać również o ciemnym obliczu grzybów. Znaczna część grzybów to niestety bardzo groźne patogeny roślin i zwierząt. Są to również mikroorganizmy, które wytwarzają groźne toksyny, powodują psucie się żywności i niszczą budynki. Podczas zajęć zaprezentowane zostaną wszystkie oblicza grzybów, zarówno te pozytywne jak i negatywne. Wykonując samodzielnie preparaty mikroskopowe, zapoznasz się z budową grzybów. Zajrzysz również do wnętrza korzeni wypełnionych strukturami symbiotycznymi grzybów oraz będziesz miał okazje wyizolować grzyby z produktów spożywczych. Zapraszamy do naszego laboratorium mykologicznego!

Rzecz o porostach rosnących na korze drzew czyli tzw. porostach epifitycznych. Zastanowimy się czy porosty szkodzą drzewom które zasiedlają, czy wręcz przeciwnie – sprzyjają ich zdrowiu. Odpowiemy na pytania czym są porosty i jak zbudowane są ich plechy? Teorię sprawdzimy w praktyce – wykonamy samodzielnie preparaty i obejrzymy je pod mikroskopami. Dowiesz się jak stwierdzić z pomocą porostów, czy w mieście w którym mieszkasz panują zdrowe dla Ciebie warunki – prosta metoda bioindykacyjna. Po wyjściu z gmachu Wydziału już zawsze będziesz dostrzegać ich plechy rosnące na mijanych pniach drzew.

Trzcina i lilia wodna to rośliny, które nierozłącznie kojarzą nam się z jeziorami, ale oprócz nich występuje wiele innych gatunków – niekiedy na pozór podobnych do siebie. Na tych zajęciach możecie przekonać się jak łatwo je rozróżnić, a przy okazji możecie dowiedzieć się o tym jak ważną rolę pełnią rośliny w jeziorach.

Rzecz o porostach rosnących na korze drzew czyli tzw. porostach epifitycznych. Zastanowimy się czy porosty szkodzą drzewom które zasiedlają, czy wręcz przeciwnie – sprzyjają ich zdrowiu. Odpowiemy na pytania czym są porosty i jak zbudowane są ich plechy? Teorię sprawdzimy w praktyce – wykonamy samodzielnie preparaty i obejrzymy je pod mikroskopami. Dowiesz się jak stwierdzić z pomocą porostów, czy w mieście w którym mieszkasz panują zdrowe dla Ciebie warunki – prosta metoda bioindykacyjna. Po wyjściu z gmachu Wydziału już zawsze będziesz dostrzegać ich plechy rosnące na mijanych pniach drzew.

Trzcina i lilia wodna to rośliny, które nierozłącznie kojarzą nam się z jeziorami, ale oprócz nich występuje wiele innych gatunków – niekiedy na pozór podobnych do siebie. Na tych zajęciach możecie przekonać się jak łatwo je rozróżnić, a przy okazji możecie dowiedzieć się o tym jak ważną rolę pełnią rośliny w jeziorach.

Kwiaty wabią i przyciągają nie tylko barwą, ale i zapachem. Głównymi składnikami perfum są substancje zapachowe pochodzące ze świata roślinnego, które uzyskuje się najczęściej, jako olejki eteryczne z wybranych organów. Jak powstają olejki i dlaczego nie wszystkie rośliny ładnie pachną? Przygotowywana w trakcie zajęć pachnąca niespodzianka pozwoli także na nowe odkrycie zapachów roślin.

Zwiedzanie kolekcji roślin zgromadzonych w Ogrodzie pod opieką przewodnika



Superfoods (z ang. „superżywność” lub „superjedzenie”) to produkty żywnościowe naładowane składnikami odżywczymi, antyoksydantami, witaminami, minerałami, proteinami, enzymami, zdolne do nieziemskich mocy. Potrafią poprawić kondycję i wydolność organizmu niemalże z dnia na dzień. Superfoods to prawdziwi herosi wśród produktów żywnościowych, dietetyczni superbohaterowie XXI wieku obdarzeni niezwykłą mocą uzdrawiającą i odmładzającą, polepszający samopoczucie, uodparniający na stres oraz wspomagający procesy poznawcze. W jakiej formie spożywać „superżywność”, aby uzyskać jak najwięcej dobroczynnych efektów z niej płynących? Kiedy można oczekiwać spektakularnych efektów i poprawy naszego samopoczucia po zjedzeniu cudownego jedzenia? Czy superfoods można jeść w każdej ilości skoro są cudotwórcami wśród pokarmu? Pyszne, zdrowe koktajle, odmładzające sałatki i superodżywcze desery wykonane samodzielnie przez uczestników z całą pewnością zagoszczą na stołach.

Trawa jaka jest każdy widzi, ale czy na pewno? Ile w zieleni mieści się w tej zieleni? Uczestnicy naszych warsztatów wyizolują i rozdzielą barwniki z różnych gatunków roślin i przekonają się na własne oczy jak ciekawy jest świat ukrytych kolorów roślin – pozornie tylko zielonych.

Krótki opis tematyki zajęć: Ile kolorów jest ukrytych w każdym liściu? Jak to się dzieje, że zielony liść jesienią staje się kolorowy? Na to pytanie odpowie nasze doświadczenie. Serdecznie zapraszamy młodych przyrodników, którzy są zainteresowani odpowiedzią na pytania dlaczego liście zmieniają kolor w trakcie jesieni i jakie mogą w sobie kryć barwy.

Jabłko, ogórek, pietruszka, czy ziemniak, któż ich nie zna. Codziennie zjadamy rozmaite rośliny. Ale czy na pewno wiemy co jemy? Weź udział w Naszej grze edukacyjnej, sprawdzisz swoją wiedzę i uzyskasz odpowiedzi na wiele pytań: która roślina jest najbogatsza w witaminę C, jakie fasole jada się na świecie, czym różni się pieprz czarny od czerwonego. czy warto stosować zioła i jeść kaszę? Do gry zapraszamy zespoły 3-4 osobowe. Zapraszamy do sprawdzenia wiedzy o roślinach które zjadamy.


Już Hipokrates uważał pokrzywę za królową wszelkich ziół. Leczono nią przeróżne dolegliwości: od reumatyzmu i astmy, przez żółtaczkę i zatrucia grzybami, po ugryzienie przez wściekłego psa czy ból zęba. Ta niepozorna roślina wyrasta dosłownie wszędzie i radzi sobie w najtrudniejszych nawet warunkach. I chociaż uważana jest powszechnie za zwykły, nieprzyjazny nawet chwast, ma wielką moc i potrafi wspomóc organizm człowieka w poprawie i podtrzymaniu zdrowia.

Zarówno fotosynteza jak i oddychanie są wysoko wyspecjalizowanymi procesami, przeprowadzanymi przez organelle komórkowe (chloroplasty i mitochondria) u Eukaryota.
Prędkość zmian produkcji lub konsumpcji tlenu przez komórkę może być istotnym parametrem, opisującym stan fizjologiczny komórki, takich jak starzenie się komórki, intensywność fotosyntezy czy wrażliwość na charakterystyczne zanieczyszczenia środowiskowe.
W czasie doświadczeń będziemy określać aktywność oddechową korzeni grochu, poddanych działaniu trucizn metabolicznych np. cyjanek potasu, azydek sodu oraz aktywność komórek przeprowadzających fotosyntezę poddanych działaniu znanych herbicydów np. DCMU. Będziemy określać prędkość oddychania przez pomiar zmian stężenia tlenu, przy pomocy elektrody tlenowej.

Rośliny otaczają nas z każdej strony. Są bardzo różnorodne, a my wykorzystujemy je w niezliczonych celach. Jednak bez wiedzy o ich budowie i rozwoju nie byłoby to możliwe. Jakie są etapy wzrostu roślin i jak wyglądają w poszczególnej fazie? Każdy będzie mógł się o tym dowiedzieć oraz zasadzić swoją własną roślinę.

Pierwszą rzeczą, która przychodzi nam do głowy kiedy myślimy o grzybach to pieczarki na pysznej pizzy lub suszone grzyby w świątecznych pierogach. Jednak grzyby to nie tylko smakowite jedzenie. Wiele grzybów ma właściwości lecznicze i jest źródłem wielu ważnych substancji wykorzystywanych w naszym codziennym życiu. Czy wiesz, że 90% wszystkich znanych roślin żyje w symbiozie z grzybami, a ich wzrost zależy od związków pokarmowych, które grzybowe symbionty im dostarczają? Należy jednak pamiętać również o ciemnym obliczu grzybów. Znaczna część grzybów to niestety bardzo groźne patogeny roślin i zwierząt. Są to również mikroorganizmy, które wytwarzają groźne toksyny, powodują psucie się żywności i niszczą budynki. Podczas zajęć zaprezentowane zostaną wszystkie oblicza grzybów, zarówno te pozytywne jak i negatywne. Wykonując samodzielnie preparaty mikroskopowe, zapoznasz się z budową grzybów. Zajrzysz również do wnętrza korzeni wypełnionych strukturami symbiotycznymi grzybów oraz będziesz miał okazje wyizolować grzyby z produktów spożywczych. Zapraszamy do naszego laboratorium mykologicznego!


Silphium to tajemnicza roślina, której żywicę uważano za remedium, stosowane m.in. przy kaszlu, bólu gardła i dolegliwościach reumatycznych. Dziś uważa się, że bylina ta, opisywana dokładnie przez pisarzy antycznych i znana z szeregu źródeł ikonograficznych, była gatunkiem endemicznym. Zgodnie z przekazami nie poddawała się uprawie, zatem pozyskiwać można było jedynie egzemplarze dziko rosnące, a jej długie korzenie utrudniały, lub wręcz uniemożliwiały przesadzanie. Te właśnie cechy zaważyły, że starożytne miasto Cyrene (dzisiejsza północna Libia), stało się monopolistą w jej handlu. Zbieranie żywicy było monitorowane przez władze, a jej ceny powodowały, że widziano w niej lokatę kapitału. Silphium stało się symbolem Cyrene. Niezmiernie cenna, bardzo wówczas znana w świecie starożytnym z uwagi na swe liczne pożyteczne właściwości, uchodziła za wyborne warzywo i doskonałą paszę. Przede wszystkim jednak ceniona była za sok, z którego otrzymywano leczniczy wywar. Wyciąg miał skutecznie usuwać brodawki, leczyć trąd i wzmacniać porost włosów. Preparaty i napary uzyskane z silphium były stosowane, jak uważają niektórzy, za środki antykoncepcyjne i wczesnoporonne. Szeroko stosowana, polecana jako lek na wiele chorób, będąca jedną z podstaw ekonomicznej prosperity Cyrene, wyginęła najprawdopodobniej w niewyjaśnionych okolicznościach w pierwszych dziesięcioleciach naszej ery. Uczestnicy tego bogato ilustrowanego źródłami ikonograficznymi wykładu będą mogli zapoznać się z informacjami dotyczącymi rośliny, jej właściwości i znaczenia dla kultury starożytnej Cyrene.

Zwiedzanie kolekcji roślin zgromadzonych w Ogrodzie pod opieką przewodnika




Rośliny zawdzięczają swoje niezwykłe kolory substancjom chemicznym takim jak: pomarańczowe lub żółte karotenoidy, czerwone lub niebieskie antocyjany i zielony chlorofil. Na zajęciach w laboratorium postaramy się odpowiedzieć m.in. na pytania: dlaczego roślinny są zielone? i ile różnych kolorów ukrywają zielone liście? Uczestnicy będą otrzymywać różne barwniki z wybranych roślin, przeprowadzać chromatografię bibułową i obserwować jak zmienia się barwa antocyjanów w zależności od odczynu pH.

Część teoretyczna przedstawieni różnr metody transformacji roślin wyższych oraz glonów (nie tylko metody przestawione w temacie) a także przedstawi perspektywy wykorzystania mikroalg do produkcji biopaliw.
W części praktyczniej uczniowie będą mogli zobaczyć jak wygląda hodowla mikroalg a także nauczyć się korzystania z urządzeń do transformacji roślin: aparatu do elektrotransformacji oraz strzelby genowej.


Uczestnicy warsztatów będą mieli możliwość samodzielnego wykonania oraz obejrzenia prostych preparatów mikroskopowych. Spacer po Ogrodzie Botanicznym pozwoli im poznać wiele interesujących, barwnie kwitnących gatunków roślin “na żywo” oraz zaznajomić się ze sposobami ich pielęgnacji i specyfiką pracy ogrodnika.



Życiodajny tlen, który wydzielany jest przez rośliny, stanowi dla nich jednocześnie poważne zagrożenie. Reakcje chemiczne zachodzące podczas normalnego metabolizmu mogą prowadzić do przypadkowego przeniesienia elektronów na tlen i wytworzenia reaktywnych form tlenu (RFT). RFT szybko reagują z różnymi cząsteczkami powodując zmianę ich funkcjonowania, a nawet wywołując ich trwałe uszkodzenia. Z tego względu rośliny muszą stale korzystać z bardzo skutecznej broni, która ma na celu ograniczanie ilości RFT – antyoksydantów. Warsztaty będą poświęcone samodzielnym oznaczeniom aktywności związków antyoksydacyjnych. Na zakończenie wykorzystamy właściwości witaminy C i zaszyfrujemy wiadomości w postaci niewidzialnego pisma.

Część teoretyczna przedstawieni różnr metody transformacji roślin wyższych oraz glonów (nie tylko metody przestawione w temacie) a także przedstawi perspektywy wykorzystania mikroalg do produkcji biopaliw.
W części praktyczniej uczniowie będą mogli zobaczyć jak wygląda hodowla mikroalg a także nauczyć się korzystania z urządzeń do transformacji roślin: aparatu do elektrotransformacji oraz strzelby genowej.


Gra terenowa z mapą, po terenie Leśnego Ogrodu Botanicznego “Marszewo”


Udział przedstawicieli uczniów SP nr 24 w Zabrzu w wizycie w ogrodnictwie
w Przezchlebiu w dn. 14.05.2019r.



Część teoretyczna przedstawieni różnr metody transformacji roślin wyższych oraz glonów (nie tylko metody przestawione w temacie) a także przedstawi perspektywy wykorzystania mikroalg do produkcji biopaliw.
W części praktyczniej uczniowie będą mogli zobaczyć jak wygląda hodowla mikroalg a także nauczyć się korzystania z urządzeń do transformacji roślin: aparatu do elektrotransformacji oraz strzelby genowej.



Część teoretyczna przedstawieni różnr metody transformacji roślin wyższych oraz glonów (nie tylko metody przestawione w temacie) a także przedstawi perspektywy wykorzystania mikroalg do produkcji biopaliw.
W części praktyczniej uczniowie będą mogli zobaczyć jak wygląda hodowla mikroalg a także nauczyć się korzystania z urządzeń do transformacji roślin: aparatu do elektrotransformacji oraz strzelby genowej.

Spacer wokół kampusu UTP w Bydgoszczy-Fordonie.
Grupa zbiera się przed Audytorium Novum

Rysunkowa ornitologia – zajęcia z artystą plastykiem, miłośnikiem ptaków.

Jabłko, ogórek, pietruszka, czy ziemniak, któż ich nie zna. Codziennie zjadamy rozmaite rośliny. Ale czy na pewno wiemy co jemy? Weź udział w Naszej grze edukacyjnej, sprawdzisz swoją wiedzę i uzyskasz odpowiedzi na wiele pytań: która roślina jest najbogatsza w witaminę C, jakie fasole jada się na świecie, czym różni się pieprz czarny od czerwonego. czy warto stosować zioła i jeść kaszę? Do gry zapraszamy zespoły 3-4 osobowe. Zapraszamy do sprawdzenia wiedzy o roślinach które zjadamy.